เทศกาลกินเจ ถือเป็นการถือศีลที่สำคัญอีกพิธีกรรมหนึ่ง ในพระพุทธศาสนาของชาวจีน ซึ่งเป็นที่นิยมของชาวไทย มาตั้งแต่ครั้งสมัยอยุธยา ในปัจจุบัน การถือศีลกินเจ ได้เริ่มเห็น จากสื่อต่างๆ ที่รณรงค์ให้คนรุ่นใหม่ หันมาสนใจเพิ่มมากขึ้น ซึ่งในการถือศีลในช่วงเทศกาลกินเจนั้น เราจะมาดูกันว่า มีหลักปติบัติอย่างไรบ้าง
การถือศีลข้อใหญ่ ๆ ด้วยกันคือ
- ถือศีลที่กาย โดยการไม่ฆ่าสัตว์ตัดชีวิต ไม่ทำความชั่ว
- ถือศีลที่ปาก โดยการงดเว้นการกินเนื้อสัตว์ ไม่พูดคำหยาบ ไม่พูดเพ้อเจ้อ
- ถือศีลที่ใจ โดยการไม่คิดชั่ว ไม่คิดอกุศล
โดยการถือศีลทั้ง 3 ข้อนี้ นำมาซึ่งจิตใจที่สะอาด บริสุทธิ์ และนำไปสู่การ ทำความดี ละเว้นความชั่ว ในช่วงเวลาการถือศีลกินเจ
ข้อปฏิบัติที่ผู้ถือศีลกินเจยังต้องปฏิบัติตาม
- ต้องชำระล้างร่างกายให้สะอาดตลอดช่วงระยะเวลาการถือศีลกินเจ ชาวจีนเชื่อว่า การชำระล้างร่างกายให้สะอาดในช่วงระยะเวลาในการกินเจนั้น จะทำให้เกิดความบริสุทธิ์ทั้งร่างกายและจิตใจ ทำให้จิตใจเบิกบาน ไม่สกปรกหม่นหมอง
- ต้องสวมชุดขาวตลอดช่วงระยะเวลาการถือศีลกินเจ ชาวจีนบางคนมีความเคร่งครัดในเรื่องการนุ่งขาวห่มขาวแตกต่างกัน และไม่ยึดเป็นกฎข้อปฏิบัติที่เข้มงวด เนื่องจากการกำรงชีวิตประจำวันที่ผู้คนต้องออกจากบ้านไปทำงาน จึงอนุโลมให้แต่งชุดอะไรก็ได้ ที่สุภาพนอกเหนือจากการนุ่งขาวห่มขาว ยกเว้นผู้ถือศีลอยู่กับบ้าน สามารถนุ่งขาวห่มขาวได้ตลอดเวลา
- ต้องประพฤติตนให้ดีพร้อมทั้งกาย วาจา และใจ เพื่อให้ได้บุญกุศลมากยิ่งขึ้น ชาวจีนมีความเชื่อในเรื่องการประพฤติดีทั้งทางกาย วาจา และใจในขณะถือศีลกินเจ เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตนเอง
- ทำความสะอาดเครื่องครัวต่าง ๆ และแยกเครื่องครัวของตนเองไว้คนละส่วนกับผู้ที่ไม่ได้ถือศีลกินเจ ชาวจีนเชื่อว่า อาหารคาวจะติดอยู่ที่ถ้วยชามของคนที่ไม่ได้กินเจ แม้จะล้างอย่างไรก็ไม่หมดความคาวของเนื้อสัตว์ จึงควรแยกเครื่องครัวใช้กันคนละส่วน ไม่ใช้ปะปนกันดีที่สุด
- ต้องทำบุญสุนทาน ชาวจีนชอบทำบุญสุนทานในเทศกาลกินเจ เพราะถือว่าได้เพิ่มบุญกุศลและแผ่ความเมตตาให้กับเพื่อนมนุษย์และสรรพสัตว์ต่าง ๆ ให้ได้บุญมากขึ้น
- งดเว้นการบริโภคเนื้อสัตว์ทุกชนิด รวมทั้งผลิตภัณฑ์ที่ทำมาจากสัตว์ เช่น ไข่ นม เนย และน้ำมันจากสัตว์ ชาวจีนเชื่อว่าสัตว์ที่ถูกฆ่าเพื่อนำมาทำอาหารนั้น ก่อนตายพวกมันจะตกอยู่ในอาการตกใจกลัวสุดขีดต่อความตาย และนำมาทำอาหารเมื่อรับประทานมันเข้าไป อาจจะทำให้มีบาปติดตัวไปด้วย
- ต้องรักษาศีลห้า ชาวจีนเชื่อว่า การรักษาศีลห้าตลอดช่วงระยะเวลาในการกินเจ จะทำให้ผู้ถือศีลกินเจนั้นได้บุญกุศลมากยิ่งขึ้น และมีจิตใจที่สะอาด
- สำหรับผู้ที่อยู่ระหว่างการไว้ทุกข์ ไม่ควรร่วมการถือศีลกินเจ เพราะจะปฏิบัติตนได้ยากกว่าผู้อื่น
- งดอาหารรสจัด ได้แก่ อาหารเผ็ดมาก อาหารหวานมาก อาหารเปรี้ยวมาก อาหารเค็มมาก ชาวจีนไม่กินรสจัดในเทศกาลกินเจ หรือแม้แต่ในชีวิตประจำวัน พวกเขาก็ไม่รับประทานอาหารรสจัด พวกเขาเชื่อว่าการรับประทานอาหารรสจัดจะทำลายสุขภาพของพวกเขา ไม่ว่าจะเป็น รสเผ็ดจัดที่จะทำลายกระเพาะอาหาร รสเค็มจัดที่จะทำลายไต เป็นต้น
- ต้องรับประทานอาหารเจอย่างเคร่งครัด โดยจะต้องรับประทานอาหารเจที่คนปรุงเป็นคนถือศีลกินเจ แต่หากไม่สามารถที่จะหาคนปรุงเป็นคนถือศีลกินเจได้ก็อนุโลมให้ได้
- สำหรับมีครรภ์ ไม่ควรเข้าร่วมในพิธีกรรมต่างๆ ในช่วงเทศกาลกินเจ เพราะอาจส่งผลกระทบต่อเด็กในครรภ์ได้ในเรื่องสารอาหารที่เด็กควรได้รับ
- สำหรับหญิงที่มีประจำเดือนไม่ควรเข้าร่วมพิธีกรรมใดๆ ในช่วงเทศกาลกินเจ เพราะจะทำให้ปฏิบัติตามกฎได้ลำบากในการกินเจ
การล้างท้องก่อนถึงเทศกาลกินเจ หมายถึง ก่อนถึงวันกินเจหนึ่งวัน ผู้ที่จะถือศีลกินเจในเทศกาลกินเจนั้น จะต้องงดรับประทานอาหารที่มีเนื้อสัตว์ เพื่อเป็นการทดลองในการกินล่วงหน้าก่อนหนึ่งวัน
